تفاوتی ندارد که شما مدیر فروش یک کسب کار بزرگ هستید یا فروشنده یک خرده‌فروشی در شهری کوچک که به‌تنهایی کار می‌کند اگر شما این توانایی را دارید که محصولات و یا خدماتی را به دیگران ارائه کنید و در قبال آن پول دریافت کنید درواقع شما توانسته‌اید کار فروش را انجام دهید.

در فرایند فروش حتماً به‌صورت عمدی و یا بر اساس تجربه و به‌صورت ناخودآگاه از مراحلی پیروی می‌کنید تا بتوانید در نهایت محصول و یا خدمات خود را به پول تبدیل نمایید. بسیاری از مدیران فروش و یا فروشندگان میزان برتری یک فروشنده را به میزان فروش خدمات و یا محصولات در زمانی کوتاه و به افرادی زیاد می‌دانند و یا این که آن فروشنده بتواند هر محصول و یا خدماتی را به بالاترین قیمت به مخاطبین خود بفروشد، حال‌آنکه امروزه معیارهای دیگری در حوزه فروشندگی مطرح است به‌عنوان‌مثال:

تعداد مشتریان ثابت یک کسب‌وکار؛ حتماً برای ما به‌عنوان صاحب یک کسب‌وکار بسیار ناخوشایند است اگر پس از یک دوره طولانی متوجه شویم که با وجود برخورداری از فروشندگان توانمند و فروش مناسب تنها تعداد اندکی از مشتریان ما برای بار دوم و یا بیشتر از ما خرید کرده‌اند. درواقع اینجاست که ما به اهمیت مشترک سازی و یا تکرار فروش پی می‌بریم.

میزان مهارت فروشندگان بستگی به تجربه و آموزش‌هایی  دارد که آنها گذرانده‌اند و البته در این مورد می‌توانید به منابع مختلفی مراجعه نمایید مانند دوره‌های آموزشی مهارت در فروشندگی و یا کتاب‌هایی که در این حوزه تألیف شده است به‌عنوان‌مثال: «رازهای قطعی کردن فروش» از زیگ زیگلار، «گاو بنفش»  و «این است بازاریابی» از ست گادین و «حقیقت فروش» اثر مایک وینبرگ و یا … البته پیشنهاد می‌کنم ابتدا مقاله «10 گام برای تبدیل‌شدن به فروشنده حرفه‌ای» را در وب‌سایت آموزشی دریک مطالعه کنید.

فروش مشاوره‌ای درواقع نوعی از فروش است که در مقابل فروش محصول محور قرار دارد. خیلی خلاصه اگر بخواهم فروش محصول محور را تعریف کنم به فرایند فروشی گفته می‌شود که در آن فروشنده و یا فروشندگان باتکیه‌بر مزیت‌های محصول تصمیم به فروش محصول به بیشترین افراد ممکن دارند و توجه و تأکید بیش از هر چیز بر روی محصول است و نه مشتری و نیازهای او! درواقع برخی فروشندگان همه‌ی ماجرا را در فروختن محصول به هر روش ممکن می‌دانند و کار تا جایی ادامه میابد که برخی فروشندگان مهارت فروش را با سمج بودن و اصرار پیوسته و کم نیاوردن و فشار روانی مساوی می‌دانند و فروختن کالا و خدمات را به‌نوعی وظیفه و ماهیت وجودی خود می‌دانند!

حال‌آنکه در فروش مشاوره‌ای و یا فروش بر مبنای مشاوره شرایط کاملاً متفاوت است و برخلاف فروش محصول محور، تأکید بیشتر بر روی مشتری و نیازهای اوست. از زمانی که برای اولین‌بار مک حنان در کتاب خود با عنوان «Consultative Selling» اصطلاح بازاریابی مشاوره‌ای را مطرح کرد تا کنون بیش از 50 سال می‌گذرد و هر روز افراد بیشتری به تأثیر و ضرورت آن پی می‌برند. مخصوصاً که امروزه مخاطبان و مشتریان بسیار آگاه شده‌اند و اگر آنها ذره‌ای احساس کنند که ما تنها به دنبال منافع خود هستیم و به هر قیمتی که شده قصد در فروش آن محصول و یا خدمت داریم؛ اعتمادسازی ما با مشکلات جدی روبرو می‌شود و در نهایت مشتریان را از دست خواهیم داد.

همان‌طور که از اسم فروش مشاوره‌ای پیداست درواقع این تکنیک برگرفته از شناسایی نیازهای مشتریان و ارائه راه‌حل‌هایی با استفاده از محصولات و یا خدمات ما، برای حل نیازهای آن‌ها است. البته گاهی در طی بررسی نیازهای مشتری ممکن است ما به این نتیجه برسیم که محصولات و یا خدمات ما برای برخی از مشتریان مناسب نیست؛ در این صورت به نظر شما چه باید کرد؟!

فراموش نکنیم مادرفروش مشاوره‌ای اساس کارمان مشتری و نیازهای اوست و نه فریب مشتریان و فروش محصول محور با رنگ‌آمیزی و قالب مشاوره پس بدیهی است که یک فروشنده حرفه‌ای صادقانه به مشتری این مطلب را می‌گوید و بلافاصله محصولات و خدماتی را که بیشترین سودآوری را برای مشتریان دارند پیشنهاد می‌کند، البته استراتژی دیگر آن است که در صورت امکان، ما از مشتریان خود زمانی را گرفته و آن محصول و یا خدمتی که دقیقاً موردنیاز اوست را تهیه و تقدیم کنیم. قطعاً این کار فرایند اعتمادسازی را در مشتریان تسریع کرده و ایشان را به مشتریانی وفادار برای کسب‌وکار ما تبدیل می‌نماید.

برای انجام بک فروش مشاوره‌ای موفق آشنایی با تکنیک‌ها و پیش‌نیازهای فروش مشاوره‌ای کاملاً ضروری است البته ما دوره‌ آموزشی ویژه‌ای برای افزایش مهارت فروشندگان تدوین کرده‌ایم که به‌صورت کامل و حرفه‌ای این مباحث و موارد پیشرفته‌تری در آن تدریس می‌شود اما در اینجا به سه مورد از مهم‌ترین این نکات اشاره می‌کنم.

1. آنالیز شخصیتی و نیازهای مشتریان

همان‌طور که پیش‌تر توضیح دادم اساس توجه ما در فروش مشاوره‌ای مشتری و نیازهای اوست پس ما زمانی می‌توانیم مشاور خوبی باشیم که مشتری و نیازهای او را به‌خوبی برسی کرده و شناخته باشیم، همانند پزشکی که ابتدا مراجعین را معاینه می‌کند و پس از تشخیص بیماری (مسئله و دلیل خرید) متناسب با حال بیمار (توان خرید و نیازهای او) بهترین درمان و یا دارو (محصولات و یا خدمات) را تجویز می‌کند؛ ابتدا باید مشتری و نیازهای او را بسنجیم.

2. شناخت دقیق محصولات و خدمات

در فرایند فروش مشاوره‌ای، نقش مشاوری بسیار پررنگ‌تر از نقش فروشندگی است و بدیهی است که مشاوری موفق و قابل‌اعتماد مشاوری است که شناخت کامل و دقیقی نسبت به راه‌حل‌های موجود داشته باشد. در فرایند فروش، ما محصولات و خدمات خود را به‌عنوان راه‌حل به مسئله مشتریان ارائه می‌نماییم پس قطعاً باید شناخت دقیق و جامعی نسبت به محصولات و خدمات خود در تمام ابعاد داشته باشیم و حتی محصولات مشابه که رقیبان ما ارائه می‌نمایند و مزیت‌های محصول خود نسبت به آنها را نیز در سناریو فروش خود در نظر گرفته باشیم.

3. افزایش هوش اجتماعی بالا فروشندگان مشاوره‌ای

هوش اجتماعی یا (Social intelligence)، از مهم‌ترین انواع هوش است که با روابط ما ارتباط دارد. این هوش میزان مهارت انسان‌ها در برقراری ارتباط مؤثر، حفظ، نگهداری و گسترش در آن را بیان می‌کند.

یک فروشنده مشاوره‌ای با استفاده از تکنیک‌های افزایش هوش هیجانی و در کنار آن مهارت مذاکره و زبان بدن قادر خواهد بود مهارت و درصد موفقیت در فرایند فروش را به حد چشمگیری افزایش دهد. فراموش نکنید میزان کیفیت رابطه ما با مخاطب نقش کلیدی در تبدیل‌شدن او به مشتری دارد ضمن آنکه در روابط انسانی به دلیل پیچیدگی‌های موجود و تفاوت‌‌های افراد با یکدیگر، نمی‌توان از یک الگوی ثابت و مشخص برای همه استفاده نمود.

البته برای به‌کارگیری بهتر و مؤثرتر فروش مشاوره‌ای نیاز به آموزش و موارد تکمیلی بسیاری است که در دوره‌های آموزشی تبلیغات دریک به طور مفصل به آن می‌پردازیم که خارج از حوصله این مقاله است اما ممکن است این سؤال برای شما مطرح شده باشد که:

تصویر فروش مشاوره ای

فروش محصول محور بهتر است و یا فروش مشاوره‌ای؟

معتقد هستم نمی‌توان به طور مطلق به این سؤال جواب داد و یک فروشنده حرفه‌ای باید در تکنیک‌های و استراتژی‌های متفاوت در فروش مهارت داشته باشد و نگاه تک بعدی به حوزه فروش را مطلوب نمی‌دانم.

از سویی دیگر بسته به استراتژی هر کسب‌وکار مدیر آن مجموعه ممکن است از شیوه‌ای خاص در فرایند فروش استفاده نماید و حتی به‌صورت مقطعی برخی روش‌ها را استفاده و یا کنار بگذارد و این بسیار به اهداف سازمانی ما در کسب‌وکار مربوط است.

حرف آخر

در این مقاله کوتاه سعی شد بیشتر شما را با مفهوم Consultative Selling و یا همان فروش مشاوره‌ای و یا فروش بر مبنای مشاوره و نکات مهم آن آشنا کنم اما تأکید بر این نکته را ضروری می‌دانم که هر چه اطلاعات شما به مسائل و موضوعات مربوط به فروش مشاوره‌ای و یا فروش محصول محور بیشتر باشد، موفقیت بیشتری در این مسیر کسب خواهید کرد و همه چیز طبق برنامه‌ریزی‌های شما پیش می‌رود.

البته فروش محصول محور، در برخی مواقع روش آسان‌تری برای فروش محصولات نسبت به فروش مشاوره‌ای است  رواج بیشتری بین فروشندگان دارد. اما توجه داشته باشید که فروش محصول محور اثر کمتری نسبت به فروش مشاوره‌ای دارد. با این حال، آنچه در خصوص فروش مشاوره‌ای در برابر فروش محصول مهم است این است که به شما کمک می‌کند باشگاه مشتریان و مشتریان وفادار بیشتری داشته باشید که در بلندمدت تأثیر چشمگیری در کاهش هزینه‌های تبلیغاتی و سودآوری شما خواهد داشت.

#محمد_مهدی_صالحیان